Nepali in USA Your Guide to Life in the USA
सम्बन्धित लेखहरू
झापा, नेपाल – भुटान सरकारले अमेरिकाबाट डिपोर्ट गरिएका दश भुटानी शरणार्थीलाई आफ्नो देशमा स्वीकार गर्न अस्वीकार गर्दै नेपाल फिर्ता पठाएको छ। तीमध्ये तीन जना शरणार्थी शनिबार झापाको बेलडाँगी शरणार्थी शिविरमा पुगेपछि पक्राउ परेका छन्।
यो घटनाले नेपालमा रहेका भुटानी शरणार्थीहरूलाई फेरि चिन्तित बनाएको छ, किनभने तीन दशकभन्दा बढी समयदेखि जारी शरणार्थी संकट पुनः बल्झिन सक्ने सम्भावना बढेको छ।
अमेरिकाबाट डिपोर्ट र भुटानको अस्वीकार
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको प्रशासनले आप्रवासन नीतिहरू कडा बनाउँदै आएका छन्, जसका कारण हालैका महिनाहरूमा धेरै आप्रवासीहरू, जसमा नेपाली र भुटानीहरू पनि समावेश छन्, डिपोर्ट भएका छन्। यसै क्रममा, दश जना भुटानी शरणार्थीलाई अमेरिका सरकारले भारत हुँदै भुटान फिर्ता पठाएको थियो।
तर, भुटान सरकारले उनीहरूलाई आफ्नो नागरिक मान्न अस्वीकार गर्यो। पारो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा ओर्लिएपछि ती शरणार्थीहरूलाई भुटानको फुन्सोलिङ सहर लगेर छाडिएको थियो। भुटानी अधिकारीहरूले उनीहरूलाई “तिमीहरूको यहाँ कुनै अधिकार छैन, जग्गा-जमिन छैन, परिवार छैन” भन्दै देश छाड्न निर्देशन दिए।
उनीहरू त्यसपछि पानीट्यांकी नाका हुँदै नेपाल प्रवेश गरे। शनिबार बेलडाँगी शिविर पुगेका तीमध्ये तीन जना झापामा पक्राउ परेका छन्, भने बाँकी सात जनाको हालसम्म अत्तोपत्तो छैन।
शरणार्थीहरूको बयान र चिन्ता
बेलडाँगी शरणार्थी शिविरका दिलबहादुर महतका अनुसार, भुटान सरकारले अझै पनि नेपालीभाषी भुटानीहरूलाई आफ्नो देशमा स्वीकार गर्न चाहेको छैन।
“उनीहरूलाई भुटानमा एक दिन पनि बस्न दिइएन,” महतले भने। “भुटानी अधिकारीहरूले तिमीहरूको कुनै कानुनी अधिकार छैन भनेर देश छाड्न बाध्य बनाए।”
महतले भविष्यमा थप भुटानी शरणार्थीहरू अमेरिकाबाट डिपोर्ट हुन सक्ने चिन्ता व्यक्त गरे।
“अमेरिकाले डिपोर्ट गर्ने क्रम जारी राखेको छ। यदि अरू भुटानी शरणार्थी पनि फर्काइए भने, भुटान सरकारले फेरि अस्वीकार गरेर नेपाल पठाउने हो भने के हुनेछ? यो ठूलो मानवीय संकट हो,” उनले भने।
अन्तर्राष्ट्रिय र कूटनीतिक असरहरू
शरणार्थीहरूको यस अवस्थाले अन्तर्राष्ट्रिय समुदायमा पनि चासो बढाएको छ। संयुक्त राष्ट्रसंघीय शरणार्थी उच्चायोग (UNHCR) ले यी शरणार्थीलाई भुटानी मूलका शरणार्थीका रूपमा पहिचान गरिसकेको थियो। तर, भुटानले उनीहरूलाई फिर्ता लिन अस्वीकार गर्दा यो विषय मानवअधिकारको गम्भीर मुद्दा बन्न गएको छ।
संयुक्त राष्ट्रसंघीय पुनर्वास कार्यक्रमअन्तर्गत हजारौं भुटानी शरणार्थीलाई अमेरिका, क्यानडा, अस्ट्रेलियालगायतका देशहरूमा पुनःस्थापना गरिएको थियो। तर, हाल अमेरिकाको आप्रवासन नीतिमा आएको परिवर्तनले केहीलाई डिपोर्टको जोखिममा पारिरहेको छ।
नेपाल सरकारको भूमिका र आगामी कदम
डिपोर्ट गरिएका शरणार्थीहरू नेपाल फर्किएपछि नेपाल सरकारका लागि कूटनीतिक चुनौती खडा भएको छ। विशेषज्ञहरूका अनुसार नेपाल सरकारले भुटानसँग तत्काल वार्ता थालेर उनीहरूलाई भुटानमै पुनःस्थापित गर्न पहल गर्नुपर्छ।
“यदि नेपालले कूटनीतिक रूपमा चासो नदेखाउने हो भने, तीन दशकअघिको शरणार्थी संकट फेरि दोहोरिन सक्छ,” एक शरणार्थी अधिकारकर्मीले भने।
यसैबीच, नेपाली सुरक्षा निकायहरूले थप भुटानी शरणार्थी नेपाल प्रवेश गर्न सक्ने आशंकामा सीमा निगरानी कडा गरेका छन्। झापा जिल्ला प्रहरी कार्यालयका अनुसार पक्राउ परेका तीन शरणार्थीहरू—आशिष सुवेदी (३६), सन्तोष दर्जी (३१) र रोशन तामाङ (३६)—लाई अध्यागमन विभागमा बुझाउने तयारी भइरहेको छ।
यो घटनाले भुटानी शरणार्थीहरूको पुनर्वास प्रक्रियालाई गम्भीर मोडमा पुर्याएको छ। मानवअधिकार संगठनहरू र शरणार्थी अधिकारकर्मीहरूले अन्तर्राष्ट्रिय हस्तक्षेपको माग गर्दै यस संकटको दीर्घकालीन समाधान खोज्न आह्वान गरेका छन्।
