Nepali in USA Your Guide to Life in the USA
सम्बन्धित लेखहरू
भरतपुर-५ नारायणपुरमा रहेको स्ट्रबेरी फार्म अहिले हराभरा देखिन्छ, जहाँ आगन्तुकहरू आफैं स्ट्रबेरी टिप्न पाउँछन्। यो आकर्षक फार्ममा फोटो तथा भिडियो खिच्नेहरूको पनि भीड लाग्ने गरेको छ।
नेपाल एग्रोभाइन प्रालिले भरतपुरको चौबिसकोठीबाट करिब चार किलोमिटर टाढा रहेको विकास चोक नजिकै स्ट्रबेरीको व्यावसायिक खेती सुरू गरेको पाँच वर्ष भयो। ‘एग्रो टुरिज्म’ अवधारणामा आधारित यो खेतीले राम्रो सफलता पाइरहेको छ, भनी सञ्चालक ससन देवकोटा बताउँछन्।
कम्पनीले करिब दुई बिघा १५ कट्ठा जमिनमा स्ट्रबेरीसहित सिडलेस वाटरमेलन (बियाँ नहुने खरबुजा) र विभिन्न रङका क्याप्सिकम उत्पादन गर्दै आएको छ। स्ट्रबेरीबाट मात्र वार्षिक ३० लाख रूपैयाँ बराबरको बिक्री हुने गरेको छ।
अमेरिकामा सिकेको ज्ञान नेपालमा लागू
देवकोटा, जो सप्तरीका स्थायी बासिन्दा हुन्, २०६६ सालमा चितवनको रामपुरस्थित कृषि क्याम्पसबाट स्नातक गरेपछि उच्च अध्ययनका लागि अमेरिका गएका थिए। त्यहाँ उनले ‘स्ट्रबेरी इन्टमोलोजी ल्याब’ मा तीन वर्ष काम गरे। अमेरिका जस्तो समथर भूभागमा व्यावसायिक रूपमा स्ट्रबेरी खेती फस्टाएको देख्दा नेपालमा पनि यसको सम्भावना खोज्नुपर्ने सोच बनाए।
सन् २०७५ मा नेपाल फर्किएपछि उनले विराटनगरको रंगेलीमा दुई बिघा जमिन भाडामा लिएर स्ट्रबेरी खेतीको सम्भाव्यता अध्ययन गरे। साथै, सिडलेस वाटरमेलनको परीक्षण पनि गरे। राम्रो सम्भावना देखेपछि, उनले चितवनमा व्यावसायिक खेती विस्तार गर्ने योजना बनाए।
चितवनका कृषि विज्ञहरूसँग परामर्श गरेपछि, देवकोटाले जग्गा भाडामा लिएर स्ट्रबेरी खेती सुरू गरे। उनले कृषिका विभिन्न विशेषज्ञहरूसँग सहकार्य गर्दै फार्मलाई विस्तार गर्न थाले। उनकी टोलीमा कृषि विज्ञ, न्युरोसाइन्स अनुसन्धानकर्ता, एमआईटीका स्नातकहरूसहितका अनुभवी व्यक्तिहरू संलग्न छन्।
चुनौतीका बीच व्यवसाय विस्तार
कोरोना महामारीका कारण सुरुमा कठिनाइ भए पनि, भरतपुरमा नयाँ मोडलको खेती सुरू भएको देवकोटा बताउँछन्। हाल फार्ममा अर्थोपेडिक डाक्टर, कृषि अनुसन्धानकर्ता, र अनुभवी कृषिविद्हरू समेत संलग्न छन्।
देवकोटा अहिले नेपाल पोलिटेक्निक इन्स्टिच्युट र कृषि तथा वन विज्ञान विश्वविद्यालयमा कीटविज्ञान विषयको अध्यापन गर्छन्। बाँकी समय उनले स्ट्रबेरी फार्ममा बिताउँछन्। विद्यार्थीहरू यहाँ अनुसन्धान गर्न आउँछन्, जसले कृषि अध्ययन र व्यावहारिक ज्ञान जोड्न मद्दत पुर्याएको छ।
उत्पादन र बजार विस्तार
फार्ममा उत्पादित स्ट्रबेरी चितवन, काठमाडौं, पोखरा, इटहरी र धरानका सुपरमार्केटहरूमा बिक्री गरिन्छ। यहाँको फार्ममा प्रतिकिलो ७ सय रूपैयाँमा स्ट्रबेरी पाइन्छ भने जुसको मूल्य १६० रूपैयाँ पर्छ।
हालसम्म ८० लाख रूपैयाँ लगानी भइसकेको यस व्यवसायलाई अझ विस्तार गर्ने योजनासहित देवकोटाको समूह चितवन र बुटवलमा थप खेती विस्तार गर्ने तयारीमा छ।
‘कृषि भविष्य हो’
देवकोटा भन्छन्, ‘कृषि व्यवसाय कहिल्यै असफल हुँदैन, तर सही योजना, लगनशीलता र वैज्ञानिक अध्ययन आवश्यक छ।’ नेपालमा कृषिमा लगानीको सुनौलो अवसर रहेको उल्लेख गर्दै, उनले स्थानीय उत्पादनलाई प्रवर्द्धन गर्न नीति निर्माण आवश्यक रहेको बताएका छन्।
उनको लक्ष्य भनेको कृषि प्रणालीलाई दिगो बनाउँदै, नेपाली उत्पादनलाई विश्व बजारमा स्थापित गर्नु हो।
